TÜBİTAK 1001 Projesi

Tek Kütle Numaralı Deforme Çekirdeklerin Kolektif Jiromanyetik Faktörlerinin (gR) Mikroskobik Teorisi ve Taban Durum Dönme Bantlarına ait Nükleer Jiromanyetik Faktörlerin (g) Sistematiği

Literatürde çift-çift kütle numaralı deforme çekirdeklerin ölçülen gR faktörlerinin açıklanmasına yönelik çok sayıda teorik çalışma olmasına rağmen tek-A’lı deforme çekirdeklerde gR-faktörün ele alındığı sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Söz konusu çalışmalarda, gR-faktörü etkilediği bilinen parçacık sayısı korunumu, rezidüel (artık) etkileşmeler, orbital matris elemanlarının renormalizasyonu göz ardı edilmiş, kor polarizasyon ise çoğu çalışmada dikkate alınmamıştır. Yine bu çalışmalarda, sadece deneysel ggR değerleri bilinen tek nötronlu 155,157Gd, 161,163Dy, 167Er, 171,173Yb, 177,179Hf, 183W ile tek protonlu 153Eu, 159Tb, 165Ho, 169Tm, 175Lu, 181Ta, 185,187Re çekirdeklerinin gR-faktörleri için hesaplamalar yapılmıştır. Ancak periyodik tabloda yer alan tek-A’lı deforme çekirdeklerin birçoğunun manyetik momentleri ile g-faktörleri ölçülmüştür ve bunların teorik olarak izahında gR-faktör hesaplarına ihtiyaç duyulmaktadır. Öte yandan çift-çift çekirdeklerde g-faktörün sistematiği bilinmesine rağmen tek-A’lı çekirdeklerde g-faktörün sistematik bir davranış sergileyip sergilemediği bilinmemektedir.
Bu eksikleri gidermek üzere kurgulanan projenin konusunu, periyodik tablonun nadir toprak ve geçiş bölgelerinde yer alan tek-A’lı deforme çekirdeklerin gR- ve g-faktörlerinin, ilk kez bu projede formüle edilecek Parçacık Sayısı Korunumlu Dönme Değişmez (PNCRI-) Kuaziparçacık Fonon Nükleer Model (QPNM) ile hesaplanması ve söz konusu faktörlerin farklı kütle bölgelerindeki sistematiğinin araştırılması oluşturmaktadır. Projede, QPNM hamiltoniyeninin bozulan simetrilerini onarmak için Pyatov-Salamov yöntemi kullanılmıştır. Bu metodun diğer restorasyon yöntemlerine göre üstünlüğü efektif restorasyon kuvvetlerinin ortalama alanla öz-uyumlu olarak seçilmesidir. Böylece teoriye yeni bir serbest parametre eklenmemiş olur.
Proje kapsamında elde edilen PNCRI-QPNM formülleri için FORTRAN programlama dilinde yazılan bilgisayar kodu ile sayısal hesaplamaların iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada deneysel verinin mevcut olduğu deforme çekirdeklerin deneysel gR- ve g faktörlerin hesaplama sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada ise periyodik tablonun nadir toprak ve geçiş bölgelerinde yer alan tek-A’lı deforme 123-147La, 125-153Ce, 125-153Pr, 131-155Nd, 131-155Pm, 135-155Sm,135-155Eu, 153-165Gd, 153-165Tb, 153-165Dy, 153-165Ho, 157-171Er, 157-171Tm, 159-177Yb, 159-177Lu, 163-181Hf, 163-181Ta, 169-189W, 169-189Re, 173-193Os, 173-193Ir, 177-199Pt ile 177-199Au izotop zincirleri için gR- ve g-faktörlerin hesaplanmış ve söz konusu faktörlerin farklı kütle bölgelerindeki sistematiği ilk kez belirlenmiştir. Her iki aşamada da ele alınan tek-A’lı deforme çekirdeklerde, mikroskobik çekirdek hamiltoniyeninin bozulan parçacık sayısı korunumunun sağlanması ve dönme simetrisinin onarılmasının, spin-spin artık etkileşmelerinin ve orbital matris elemanlarının renormalizasyonun gR- ve g faktörler üzerine etkileri ilk defa araştırılmıştır.


event_available

Tamamlandı

directions_boat

TÜBİTAK
1001 Projesi

schedule

24 Ay

currency_lira

500.000

school

2 BİDEB Bursiyeri
1 Yüksek Lisans Bursiyeri

groups

9 Lisans
Bursiyeri

Proje Ekibi

Doç. Dr. Emre TABAR
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Hakan YAKUT
Araştırmacı
Gamze HOŞGÖR
BİDEB Bursiyeri
Elif KEMAH
BİDEB Bursiyeri
Büruce ÖZTÜRK
Yüksek Lisans Bursiyeri
Tuana GEL
Lisans Bursiyeri
Zehra OKTAR
Lisans Bursiyeri
İlknur DOĞAN
Lisans Bursiyeri
Ayşenur ÖZÇETİN
Lisans Bursiyeri
Kader AKKAYA
Lisans Bursiyeri
İpek GÜNLÜ
Lisans Bursiyeri
Osman KORKMAZ
Lisans Bursiyeri
Ceren AYDIN
Lisans Bursiyeri
Berat Baran AKINCI
Lisans Bursiyeri

Makaleler

  • E Tabar, H Yakut, G Hoşgör, E Kemah, "Polarization effects on the rotational gyromagnetic ratio and magnetic dipole moments of 175,177,177mYb", The European Physical Journal A, 59, 307

  • E Tabar, AA Kuliev, H Yakut, G Hoşgör, E Kemah, "Polarization factors and their effects on the rotational gyromagnetic ratio", Physica Scripta, 98(11), 115305

  • Bildiriler

  • G Hoşgör, E Tabar, H Yakut, E Kemah, AA Kuliev, "Systematic of Nuclear Gyromagnetic Factors (g) in odd-mass 125-153Ce Isotope Chain", Balkan 9th International Conference on Applied Sciences, Oct 6-8, Edirne/Türkiye

  • G Hoşgör, E Tabar, "Polarization effects on gR-factors in odd-mass deformed nuclei", 16th International Conference on Nuclear Structure Properties, May 8-10, Karabük/Türkiye