Literatürde çift-çift kütle numaralı deforme çekirdeklerin ölçülen gR faktörlerinin açıklanmasına yönelik çok sayıda teorik çalışma olmasına rağmen tek-A’lı deforme çekirdeklerde gR-faktörün ele alındığı sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Söz konusu çalışmalarda, gR-faktörü etkilediği bilinen parçacık sayısı korunumu, rezidüel (artık) etkileşmeler, orbital matris elemanlarının renormalizasyonu göz ardı edilmiş, kor polarizasyon ise çoğu çalışmada dikkate alınmamıştır. Yine bu çalışmalarda, sadece deneysel ggR değerleri bilinen tek nötronlu 155,157Gd, 161,163Dy, 167Er, 171,173Yb, 177,179Hf, 183W ile tek protonlu 153Eu, 159Tb, 165Ho, 169Tm, 175Lu, 181Ta, 185,187Re çekirdeklerinin gR-faktörleri için hesaplamalar yapılmıştır. Ancak periyodik tabloda yer alan tek-A’lı deforme çekirdeklerin birçoğunun manyetik momentleri ile g-faktörleri ölçülmüştür ve bunların teorik olarak izahında gR-faktör hesaplarına ihtiyaç duyulmaktadır. Öte yandan çift-çift çekirdeklerde g-faktörün sistematiği bilinmesine rağmen tek-A’lı çekirdeklerde g-faktörün sistematik bir davranış sergileyip sergilemediği bilinmemektedir.
Bu eksikleri gidermek üzere kurgulanan projenin konusunu, periyodik tablonun nadir toprak ve geçiş bölgelerinde yer alan tek-A’lı deforme çekirdeklerin gR- ve g-faktörlerinin, ilk kez bu projede formüle edilecek Parçacık Sayısı Korunumlu Dönme Değişmez (PNCRI-) Kuaziparçacık Fonon Nükleer Model (QPNM) ile hesaplanması ve söz konusu faktörlerin farklı kütle bölgelerindeki sistematiğinin araştırılması oluşturmaktadır. Projede, QPNM hamiltoniyeninin bozulan simetrilerini onarmak için Pyatov-Salamov yöntemi kullanılmıştır. Bu metodun diğer restorasyon yöntemlerine göre üstünlüğü efektif restorasyon kuvvetlerinin ortalama alanla öz-uyumlu olarak seçilmesidir. Böylece teoriye yeni bir serbest parametre eklenmemiş olur.
Proje kapsamında elde edilen PNCRI-QPNM formülleri için FORTRAN programlama dilinde yazılan bilgisayar kodu ile sayısal hesaplamaların iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada deneysel verinin mevcut olduğu deforme çekirdeklerin deneysel gR- ve g faktörlerin hesaplama sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada ise periyodik tablonun nadir toprak ve geçiş bölgelerinde yer alan tek-A’lı deforme 123-147La, 125-153Ce, 125-153Pr, 131-155Nd, 131-155Pm, 135-155Sm,135-155Eu, 153-165Gd, 153-165Tb, 153-165Dy, 153-165Ho, 157-171Er, 157-171Tm, 159-177Yb, 159-177Lu, 163-181Hf, 163-181Ta, 169-189W, 169-189Re, 173-193Os, 173-193Ir, 177-199Pt ile 177-199Au izotop zincirleri için gR- ve g-faktörlerin hesaplanmış ve söz konusu faktörlerin farklı kütle bölgelerindeki sistematiği ilk kez belirlenmiştir. Her iki aşamada da ele alınan tek-A’lı deforme çekirdeklerde, mikroskobik çekirdek hamiltoniyeninin bozulan parçacık sayısı korunumunun sağlanması ve dönme simetrisinin onarılmasının, spin-spin artık etkileşmelerinin ve orbital matris elemanlarının renormalizasyonun gR- ve g faktörler üzerine etkileri ilk defa araştırılmıştır.
Tamamlandı
TÜBİTAK
1001 Projesi
24 Ay
500.000
2 BİDEB Bursiyeri
1 Yüksek Lisans Bursiyeri
9 Lisans
Bursiyeri